Wiele placówek medycznych aktualnie zmaga się z luką kadrową. Jej uzupełnienie zajmie zapewne jeszcze kilka lat, zanim młodzi adepci zawodu osiągną tytuł specjalisty. Zatrudnianie lekarzy spoza UE jest obecnie jednym ze sposobów na szybkie i doraźne uzupełnienie personelu szpitalnego. Jest to jednak dość skomplikowany proces, który wymaga dogłębnej znajomości ciągle zmieniającego się prawa, a także czasu na przygotowanie dokumentacji i dopełnienie formalności. W MPS robimy to codziennie, a teraz dzielimy się z Wami naszym doświadczeniem.
Zaczynamy od uzyskania zezwolenia
W 2020 roku prawo dopuściło w Polsce zatrudnianie lekarza spoza UE w oparciu o tzw. “tryb uproszczony”. Są to trzy warianty, różniące się w zależności od tego czy lekarz pochodzi z Ukrainy, czy z innych państw poza wspólnotą.
- Jeśli medyk pochodzi z Ukrainy lub posiada jej obywatelstwo może zostać zatrudniony warunkowo – z uznaniem specjalizacji lub bez.
- W pozostałych przypadkach może mu zostać przyznane PWZ, ale o ograniczonym zakresie.
Szpital, który decyduje się go zatrudnić przygotowuje informację o warunkach zatrudnienia (promesę), a następnie medyk wnioskuje do ministerstwa o zgodę na pracę jako lekarz naszym kraju. Przebieg tego procesu reguluje ustawa o zawodzie lekarza i dentysty (UZLLD).
Tok postępowania ministerstwa może być w tym dwojaki. Po otrzymaniu wniosku Minister Zdrowia może wydać decyzję, która udziela zgody. Informację o tym otrzymuje także okręgowa rada lekarska. W drugiej sytuacji ministerstwo może najpierw zasięgnąć opinii właściwego (w zależności od dziedziny medycyny) konsultanta krajowego lub wojewódzkiego. Ta druga opcja jest opcją fakultatywną, co oznacza, że lekarz może wnioskować o pominięcie etapu.
Warto jednak zaznaczyć, że wydana przez Ministra zgoda może ograniczyć działanie lekarza do konkretnego zakresu, czasu i miejsca pracy. Jedynie wyjątkowe okoliczności, ale o tym napiszemy w kolejnej części artykułu.
Jakie warunki powinien spełnić lekarz, aby uzyskać PWZ
Lekarz spoza UE musi spełnić kilka kluczowych warunków, aby uzyskać zgodę na wykonywanie zawodu w Polsce. Jednym z ważniejszych jest posiadanie znajomości języka polskiego na poziomie umożliwiającym komunikację, a więc B1. Przepisy, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2024 zobowiązują lekarza do składania certyfikatu znajomości języka do Naczelnej Izby Lekarskiej.
Oprócz znajomości języka lekarz powinien również:
- posiadać ważne zaświadczenie od placówki, w której ma rozpacząć pracę wraz ze szczegółami zatrudnienia i zakresem powierzonych obowiązków,
- być zdolnym do podejmowania czynności prawnych,
- wykazać się stanem zdrowia, który nie uniemożliwia mu wykonywania zawodu,
- mieć udokumentowane doświadczenie jako specjalista (przynajmniej trzy lata) – co ważne powinno być zdobyte nie dawniej niż w ostatnich pięciu latach,
- przedstawić dyplom ukończenia studiów medycznych, minimum pięcioletnich, a także dyplom specjalisty,
- odbyć szkolenie specjalizacyjne zgodne z polskimi standardami.
Co podlega ocenie konsultantów
W przypadku, kiedy ministerstwo zdecyduje się zasięgnąć opinii na temat kandydata u konsultanta, mają oni 7 dni na odniesienie się do zapytania. Ich opinii podlega zakres szkolenia specjalizacyjnego. Ważne jest w jakim stopniu szkolenie to odbyte za granicą pokrywa się z zakresem obowiązującym w naszym kraju. Jeśli najważniejsze aspekty merytoryczne są zgodne, opinia zazwyczaj jest pozytywna. Konsultanci wydają również opinię co do zakresu czynności zawodowych lekarza spoza Unii oraz czasu i miejsca jego zatrudnienia w placówce medycznej.
Kto przyznaje PWZ
Kolejnym krokiem jest przyznanie prawa wykonywania zawodu przez okręgową radę lekarską. Pozwolenie jest zgodne z czasem, zakresem i miejscem, które wskazało ministerstwo. Rozpatrzenie sprawy powinno zająć maksymalnie 7 dni od decyzji Ministra. W przypadku negatywnej decyzji, prawo zobowiązuje ORL do wskazania konkretnych podstaw odmowy. Placówka medyczna może zatrudnić lekarza spoza Unii na podstawie umowy o pracę na czas określony. Nie może on być dłuższy niż okres ważności PWZ. A ten wynosi nie więcej niż 5 lat.
Kiedy lekarz spoza UE może pracować poza główną placówką zatrudnienia
Bywają wyjątkowe sytuacje, kiedy lekarz posiadający PWZ na określony czas, zakres i miejsce może pracować poza placówką medyczną, w której jest zatrudniony. Może to nastąpić
- na podstawie dodatkowej zgody Ministra Zdrowia,
- w przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, np. w przypadku epidemii, klęski żywiołowej czy wojny,
- w przypadku kryzysu kadrowego w placówce o dużym obłożeniu.
Kiedy wygasa PWZ
Poza oczywistym upływem ważności PWZ istnieje jeszcze kilka sytuacji, w których wydane pozwolenie może stracić ważność. Jedną z nich jest oczywiście uzyskanie go na innych warunkach. Ale jest to również:
- skreślenie z listy
- ubezwłasnowolnienie lekarza lub złamanie prawa
- zrzeczenie
- zmiany prawne.
Zatrudnienie lekarzy spoza Unii Europejskiej w Polsce wymaga spełnienia wielu formalności i wymagań. Proces ten obejmuje uzyskanie zgody ministra zdrowia, spełnienie określonych warunków oraz przyznanie prawa wykonywania zawodu przez okręgową radę lekarską. Różne formy zatrudnienia lekarzy, takie jak umowa o pracę, umowa zlecenie i umowa o świadczenie usług, oferują różne korzyści zarówno dla lekarzy, jak i dla placówek medycznych. W obliczu rosnącego zapotrzebowania na personel medyczny, polskie szpitale coraz częściej sięgają po specjalistów spoza UE, co wymaga jednak starannego planowania i przestrzegania przepisów prawnych.
